Zaloguj
Български
Čeština
Dansk
Deutsch
Eesti
Ελληνικά
English
Español
Français
Hrvatski
Italiano
Latviešu
Lietuvių
Magyar
Nederlands
Norsk
Polski
Português
Română
Slovenčina
Slovenščina
Српски (Ћирилица)
Suomi
Svenska
Türkçe
Русский
Українськаsds-info
Karta Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej (Karta Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej, w skrócie SDS) to podstawowy dokument dotyczący bezpiecznego postępowania z substancjami chemicznymi i mieszaninami. Zawiera szczegółowe informacje na temat zagrożeń, ochrony zdrowia, transportu i utylizacji. Jest ona wymagana przez prawodawstwo UE i obowiązkowa dla wszystkich podmiotów produkujących, importujących lub wprowadzających chemikalia do obrotu.
Karty Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej stanowią również podstawę do zgłaszania niebezpiecznych mieszanin do ośrodków zatruć w tzw. formacie PCN (Poison Centre Notification), zgodnie z wymogiem określonym w załączniku VIII do rozporządzenia CLP.
Kto korzysta z kart charakterystyki?
Karty charakterystyki stanowią podstawowe narzędzie dla wielu podmiotów mających styczność z substancjami chemicznymi:
Pracodawcy
do oceny ryzyka i wdrażania środków bezpieczeństwa
Personel
do bezpiecznego obchodzenia się z chemikaliami
Firmy żeglugowe
do prawidłowego obchodzenia się z towarami niebezpiecznymi i ich transportu
Ośrodki kontroli zatruć
do udzielania pierwszej pomocy w przypadku narażenia
Konsumenci
dla świadomych decyzji dotyczących stosowania produktu
Wymagania prawne dotyczące kart charakterystyki zgodnie z REACH
Karty Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej (SDS) podlegają przepisom Rozporządzenia REACH (WE nr 1907/2006), a ich treść reguluje Załącznik II do tego Rozporządzenia. Aktualna struktura została określona w Rozporządzeniu Komisji (UE) 2020/878, które obowiązuje od 1 stycznia 2023 r. i uwzględnia zmiany wynikające z Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów (GHS).
Format ten jest jednolity w całej Unii Europejskiej i zapewnia przejrzystość oraz łatwą orientację w informacjach. Każda karta charakterystyki musi być sporządzona zgodnie ze stałym podziałem na 16 sekcji. Sekcje te obejmują na przykład klasyfikację, środki pierwszej pomocy lub przechowywanie.
Wymagania językowe i dystrybucyjne
Język SDS
Jeżeli państwo członkowskie nie określi inaczej, kartę charakterystyki należy sporządzić w języku urzędowym kraju, do którego dostarczany jest produkt.
Forma i dostępność
Dokument musi zostać przekazany odbiorcy bezpłatnie, w formie drukowanej lub elektronicznej.
Data przekazania
Kartę charakterystyki należy dostarczyć najpóźniej w dniu pierwszej dostawy substancji lub mieszaniny.
Kiedy należy dołączyć do produktu kartę charakterystyki?
Obowiązek dostarczenia karty charakterystyki produktu wynika z jego składu i klasyfikacji. Zasadniczo istnieje kilka grup produktów, dla których karta charakterystyki musi zostać dostarczona.
- substancja lub mieszanina sklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 (CLP),
- substancja trwała, wykazująca zdolność do bioakumulacji i toksyczna (PBT) lub bardzo trwała i wykazująca bardzo dużą zdolność do bioakumulacji (vPvB) zgodnie z załącznikiem XIII do rozporządzenia REACH,
- substancja umieszczona na liście zezwoleń zgodnie z załącznikiem XIV do rozporządzenia REACH.
Uwaga: W przypadku mieszanin, które nie są oficjalnie klasyfikowane jako niebezpieczne, ale zawierają pewną ilość niebezpiecznych składników, należy na żądanie udostępnić kartę charakterystyki zgodnie z artykułem 31(3) rozporządzenia REACH.
Istnieją grupy produktów i substancji, dla których nie jest wymagane sporządzenie karty charakterystyki – zazwyczaj są to wyroby lub konkretne produkty podlegające innym przepisom.
- Wyroby (np. produkty gotowe, które nie uwalniają substancji niebezpiecznych podczas normalnego użytkowania)
- Produkty lecznicze do użytku u ludzi i zwierząt
- Produkty kosmetyczne
- Wyroby medyczne
- Żywność i pasze
- Substancje radioaktywne
- Półprodukty niewprowadzane do obrotu
Uwaga: Mimo że prawo nie wymaga tego wprost, w praktyce dla tych produktów można sporządzić Kartę Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej – np. ze względu na wymagania klienta, eksport poza UE lub w celu dostarczenia jasnych informacji na temat bezpiecznego obchodzenia się z substancją.
Kto odpowiada za kartę charakterystyki i kto ją sporządza?
Za poprawność i aktualność karty charakterystyki odpowiada każdy podmiot w łańcuchu dostaw, niezależnie od tego, kto faktycznie sporządził dokument. Innymi słowy: ten, kto wprowadza substancję lub mieszaninę do obrotu, ponosi pełną odpowiedzialność prawną.
Dostawca tkanin
Ponosi pierwotną odpowiedzialność za kartę charakterystyki, niezależnie czy jest producentem, importerem czy jedynym przedstawicielem.
Dostawca mieszanek
Karta charakterystyki nie jest wyłącznie obowiązkiem pierwotnego producenta mieszaniny, ale także każdego, kto ją dystrybuuje, pakuje lub etykietuje.
Przygotowanie karty charakterystyki powinno być zapewnione przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje zawodowe, posiadającą niezbędną wiedzę, doświadczenie lub posiadającą niezbędne szkolenie.
- Osoba posiadająca odpowiednią wiedzę z zakresu przepisów prawnych dotyczących chemikaliów,
- osoba posiadająca doświadczenie w dziedzinie toksykologii, ekologii i bezpieczeństwa pracy,
- lub osoba, która ukończyła szkolenia lub kursy.
Uwaga: Przepisy (REACH) nie definiują precyzyjnie terminu „osoba posiadająca kompetencje zawodowe”, ale ogólnie przyjmuje się, że odnosi się on do osoby lub zespołu dysponującego doświadczeniem i wiedzą specjalistyczną w danej dziedzinie.
Jednak w niektórych przypadkach te kompetencje zawodowe wymagają również znajomości innych, szczegółowych przepisów mających zastosowanie do określonych rodzajów substancji lub produktów.
- materiały wybuchowe
- produkty biobójcze
- środki ochrony roślin
- detergenty zawierające surfaktanty
Kiedy i dlaczego należy aktualizować kartę charakterystyki
Kartę charakterystyki należy aktualizować za każdym razem, gdy nastąpi zmiana mogąca mieć wpływ na ocenę ryzyka lub sposób obchodzenia się z substancją lub mieszaniną.
Zmiana zagrożenia
Zmiana środków zarządzania ryzykiem
Udzielenie lub odmowa pozwolenia
Ograniczenia zapisywania
Zmiana formalnego wyglądu
10 + 1 najczęściej zadawanych pytań dotyczących karty charakterystyki
Karta charakterystyki jest obowiązkowa, jeśli substancja lub mieszanina jest sklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z rozporządzeniem CLP lub zawiera substancje z rejestru PBT, vPvB lub listy substancji dozwolonych REACH. W przypadku niektórych mieszanin niesklasyfikowanych karta jest udostępniana na żądanie.
Nie. Karta charakterystyki nie ma zastosowania do gotowych „wyrobów” (np. części z tworzyw sztucznych, mebli), produktów farmaceutycznych, kosmetyków, żywności ani pasz. W praktyce jednak jest ona czasami sporządzana dobrowolnie dla tych produktów, np. ze względu na wymagania klientów.
Tak – każdy podmiot w łańcuchu dostaw, który wprowadza substancję lub mieszaninę do obrotu, jest odpowiedzialny za zapewnienie, że karta charakterystyki jest aktualna i poprawna.
Karta charakterystyki musi zawierać 16 sekcji określonych w załączniku II do rozporządzenia REACH, w tym informacje dotyczące zagrożeń, pierwszej pomocy, ochrony zdrowia, transportu i gospodarki odpadami.
Karta charakterystyki jest sporządzana w języku urzędowym kraju docelowego – np. w Czechach w języku czeskim.
Kartę charakterystyki powinna sporządzić osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe, tzn. osoba dysponująca odpowiednią wiedzą na temat przepisów dotyczących chemikaliów, zagrożeń oraz doświadczeniem w dziedzinie bezpieczeństwa pracy lub toksykologii.
Na przykład w przypadku zmiany klasyfikacji zawartych substancji, pojawienia się nowych danych toksykologicznych, udzielenia/odmowy udzielenia zezwolenia lub zmiany wymogów formalnych, zaktualizowaną kartę należy udostępnić bezpłatnie wszystkim osobom, które zakupiły produkt w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
Zapytaj dostawcę, powołując się na artykuł 31 rozporządzenia REACH. Jeśli tego nie zrobi, naruszy prawo i może zostać ukarany.
Niekoniecznie. Można je również przechowywać w formie elektronicznej, ale muszą być dostępne dla pracowników i organów kontrolnych w dowolnym momencie.
Niekoniecznie. Obowiązek ten wynika z przepisów europejskich, ale niektóre państwa trzecie mogą mieć podobne wymagania. Zasadniczo zaleca się przygotowanie karty charakterystyki również na potrzeby eksportu.
Kartę charakterystyki (SDS) można sporządzić na podstawie dwóch rodzajów dokumentów:
Na podstawie oryginalnej karty charakterystyki od dostawcy – jeśli produkt jest jedynie odsprzedawany lub przepakowywany, można po prostu skorzystać z oryginalnej karty charakterystyki i dostosować ją do własnych potrzeb.
Na podstawie składu własnej mieszanki – jeśli produkt jest przygotowywany samodzielnie (np. z wielu substancji chemicznych), należy dostarczyć recepturę produktu oraz karty charakterystyki dla poszczególnych surowców.
Struktura karty charakterystyki
Dokument ma jasno określoną strukturę, która obejmuje 16 sekcji. Tytuły poszczególnych sekcji i podsekcji podano w załączniku II, części B rozporządzenia REACH:
1.1. Identyfikator produktu
1.2. Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowania odradzane
1.3. Dane dostawcy karty charakterystyki
1.4. Numer telefonu alarmowego
2.1. Klasyfikacja substancji lub mieszaniny
2.2. Elementy oznakowania
2.3. Inne zagrożenia
3.1. Substancje
3.2. Mieszaniny
4.1. Opis środków pierwszej pomocy
4.2. Najważniejsze objawy i skutki, zarówno ostre, jak i opóźnione
4.3. Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania
5.1. Środki gaśnicze
5.2. Szczególne zagrożenia związane z substancją lub mieszaniną
5.3. Informacje dla straży pożarnej
6.1. Środki ostrożności indywidualne, sprzęt ochronny i procedury awaryjne
6.2. Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska
6.3. Metody i materiały do ograniczania rozprzestrzeniania i usuwania skażenia
6.4. Odniesienia do innych sekcji
7.1. Środki ostrożności dotyczące bezpiecznego postępowania
7.2. Warunki bezpiecznego magazynowania substancji i mieszanin, w tym informacje dotyczące wszelkich niezgodności
7.3. Szczególne zastosowania końcowe
8.1. Parametry kontrolne
8.2. Kontrola narażenia
9.1. Informacje o podstawowych właściwościach fizycznych i chemicznych
9.2. Inne informacje
10.1. Reaktywność
10.2. Stabilność chemiczna
10.3. Możliwość występowania niebezpiecznych reakcji
10.4. Warunki, których należy unikać
10.5. Materiały niezgodne
10.6. Niebezpieczne produkty rozkładu
11.1. Informacje o klasach zagrożenia zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1272/2008
11.2. Informacje o innych zagrożeniach
12.1. Toksyczność
12.2. Trwałość i zdolność do rozkładu
12.3. Zdolność do bioakumulacji
12.4. Mobilność w glebie
12.5. Wyniki oceny właściwości PBT i vPvB
12.6. Właściwości zaburzające gospodarkę hormonalną
12.7. Inne szkodliwe skutki działania
13.1. Metody gospodarowania odpadami
14.1. Numer UN lub numer identyfikacyjny
14.2. Prawidłowa nazwa przewozowa UN
14.3. Klasa(-y) zagrożenia w transporcie
14.4. Grupa pakowania
14.5. Zagrożenia dla środowiska
14.6. Szczególne środki ostrożności dla użytkownika
14.7. Transport morski ładunków masowych zgodnie z instrumentami IMO
15.1. Przepisy/ustawodawstwo dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska specyficzne dla substancji lub mieszaniny
15.2. Ocena bezpieczeństwa chemicznego
Chcesz zobaczyć, jak naprawdę wygląda karta charakterystyki?
Zobacz praktyczny przykład karty charakterystyki i dowiedz się, co tak naprawdę zawiera każda sekcja. Przykładowy dokument pomoże Ci lepiej zrozumieć wymagania i strukturę karty charakterystyki, a także cały proces jej tworzenia.
Klienci, którzy już korzystali z naszych usług
Dołącz do ponad 900 firm, które w pełni skorzystały już z naszych produktów lub usług.
Korzystamy z plików cookie
Na naszej stronie internetowej korzystamy z plików cookie, aby zrozumieć zachowanie odwiedzających, dzięki czemu możemy oferować im treści zgodne z ich preferencjami.
Więcej informacji o plikach cookie ×